Odpowiedzialność karna zarządu spółki jest tematem, który budzi wiele pytań i niepewności wśród przedsiębiorców. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych (k.s.h.), zarząd spółki kapitałowej reprezentuje firmę i prowadzi jej sprawy, co wiąże się z różnorodnymi obowiązkami i odpowiedzialnościami. Członkowie zarządu nie tylko ponoszą odpowiedzialność cywilną, ale także mogą być pociągnięci do odpowiedzialności karnej za naruszenie przepisów prawa. Na co członek zarządu powinien uważać i co zrobić żeby nie narazić się na taką odpowiedzialność? Mówimy o tym w dzisiejszym artykule.

Twoje działania jako członka zarządu w spółce z o.o. mogą mieć nie tylko konsekwencje cywilnoprawne, ale ciąży na Tobie również odpowiedzialność karna. Podejmujesz decyzje, które wpływają na kondycję firmy i jej przyszłość.

Co to jest odpowiedzialność karna zarządu?

Odpowiedzialność karna zarządu oznacza, że członkowie zarządu spółki mogą ponosić konsekwencje prawne za naruszenie przepisów prawa. Kodeks spółek handlowych (KSH) określa, że zarząd reprezentuje spółkę kapitałową i prowadzi jej sprawy. W związku z tym członkowie zarządu odpowiadają nie tylko cywilnie, ale również karnie za swoje działania.

Chcesz być na bieżąco z przepisami oraz tematami podatkowymi?

Na co zwracać uwagę, aby unikać odpowiedzialności karnej?

Członkowie zarządu powinni działać zgodnie z przepisami prawa oraz umową spółki. Ważne jest, aby wykonywali swoje obowiązki starannie i zgodnie z wymaganiami prawnymi. Zarząd nie jest jedynie wykonawcą poleceń wspólników, ale samodzielnym organem, który musi działać w interesie spółki i przestrzegać przepisów prawa. Przykładem może być sprawa prezesa spółki, który tłumaczył się, że to spółka, a nie on, podjęła działania uznane za przestępstwo skarbowe, co sąd w Piotrkowie Trybunalskim odrzucił.

Jakie przestępstwa mogą dotyczyć członków zarządu?

Istnieje wiele sytuacji, w których członkowie zarządu mogą ponieść odpowiedzialność karną. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów:

PRZESTĘOSTWA PRZECIWKO DOKUMENTOM

Chodzi tu o szeroko rozumiane fałszerstwo. Fałszowanie dokumentów to poważne przestępstwo, za które grożą surowe kary. To również działanie niezgodne z etyką biznesową, które może zaszkodzić Twojej firmie i jej reputacji.

Istnieje kilka rodzajów fałszerstw, które mogą popełnić członkowie zarządu:

• Fałsz materialny: polega na podrobieniu lub przerobieniu dokumentu, np. faktury, umowy czy świadectwa pracy. Użycie takiego dokumentu w obrocie gospodarczym jest przestępstwem.
• Fałsz intelektualny: polega na poświadczeniu nieprawdy w dokumencie, np. wpisaniu nieprawdziwej kwoty na fakturze lub podaniu nieprawdziwych danych w sprawozdaniu finansowym.
• Fałsz faktur: dotyczy wystawiania faktur na znaczną kwotę (powyżej 200 tys. zł), w których fałszywie przedstawiono okoliczności wpływające na wyliczenia podatkowe. Może to obejmować puste faktury, faktury z datą wsteczną lub z nieprawdziwymi kwotami.

NARUSZENIA PRAW PRACOWNIKA

Jako szef masz mnóstwo obowiązków. Musisz dbać o firmę, jej rozwój i zyski. Ale pamiętaj, że równie ważne jest dbanie o swoich pracowników! Nie możesz lekceważyć ich praw, bo grożą ci za to poważne konsekwencje.

Jakie błędy najczęściej popełniają pracodawcy? Oto kilka przykładów:

• Zamiast umowy o pracę – umowa cywilna: To niezgodne z prawem! Umowa cywilna nie daje pracownikowi takich samych uprawnień jak umowa o pracę, np. urlopu, płatnego chorobowego czy odprawa przy zwolnieniu.
• Wynagrodzenie „pod stołem”: Niby oszczędzasz na składkach ZUS i podatkach, ale narażasz się na kontrolę i wysokie kary. Pamiętaj, że pracownikowi należy się umówione wynagrodzenie na konto, a nie „do ręki”.
• Brak zgłoszenia pracownika do ZUS-u: To poważne przestępstwo! Za to grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat. Nie ryzykuj, zgłoś pracownika do ubezpieczeń społecznych od pierwszego dnia pracy.
• Zmuszanie do pracy w niedziele i święta: Chyba że pracownik wyraźnie się zgodzi i dostanie odpowiednie dodatki, to nie możesz go zmuszać do pracy w wolne dni. Za to grozi grzywna.
• Nieprzestrzeganie zasad BHP: Dbanie o bezpieczeństwo i higienę pracy to Twój obowiązek! Za narażenie pracowników na niebezpieczeństwo możesz ponieść odpowiedzialność karną.

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO OBROTOWI GOSPODARCZEMU

Do najczęstszych przestępstw gospodarczych, których dopuszczają się członkowie zarządu, należą:

• Nadużycie zaufania: polega na wykorzystaniu swojej pozycji do osiągnięcia korzyści majątkowych dla siebie lub innych osób. Może to obejmować np. wyprowadzanie pieniędzy z firmy, zawieranie fikcyjnych umów czy przyjmowanie łapówek.
• Korupcja gospodarcza: to żądanie lub przyjmowanie korzyści majątkowych w zamian za załatwienie sprawy w sposób sprzeczny z prawem lub obowiązkami.
• Przestępstwa dłużnicze: dotyczą sytuacji, gdy firma zbliża się do niewypłacalności lub upadłości, a jej zarząd podejmuje działania mające na celu udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzycieli. Może to obejmować np. ukrywanie majątku, zbywanie go po zaniżonych cenach lub spłacanie tylko wybranych wierzycieli.

PRZESTĘPSTWA KARNO-SKARBOWE (NARUSZENIA NORM Z ZAKRESU FINANSÓW I RACHUNKOWOŚCI)

Uczciwe płacenie podatków to nasz obowiązek. Unikaj kombinowania i łamania przepisów, bo grożą za to surowe kary.

Jakie są najczęstsze naruszenia podatkowe popełniane przez członków zarządu?

Do najczęstszych należą:

• Niewystawianie lub nierzetelne wystawianie faktur i rachunków: to podstawa do wszczęcia postępowania karno-skarbowego. Pamiętaj, że nawet drobne błędy w fakturach mogą skutkować karami.
• Uchylanie się od opodatkowania: próby ukrywania dochodów lub zaniżania zobowiązań podatkowych to poważne przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności.
• Nie składanie deklaracji podatkowych lub podawanie w nich nieprawdziwych danych: to również grozi karą karną.
• Nierzetelne prowadzenie ksiąg rachunkowych: uporządkowana i rzetelna dokumentacja to podstawa rozliczeń z fiskusem. Zaniedbania w tym zakresie mogą skutkować karami.
• Niewpłacanie podatku w terminie: każdy dzień zwłoki to dodatkowe sankcje. Pamiętaj, że terminowe płacenie podatków to obowiązek każdego przedsiębiorcy.

PRZEPISY KARNE WYNIKAJĄCE Z KODEKSU SPÓŁEK HANDLOWYCH

Jak już wcześniej wspomnieliśmy odpowiedzialność karna zarządu spółki może wynikać z przepisów wielu ustaw, w tym również z ustawy Kodeks Spółek Handlowych. Jakich zatem przewinień może dopuścić się zarząd, za które może ponieść karę? 

Oto kilka najczęstszych:

• Niezgłoszenie upadłości spółki w terminie: to poważne przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności. Jeśli wiesz, że Twoja firma jest na skraju upadku, musisz jak najszybciej działać.
• Ogłaszanie lub przedstawianie nieprawdziwych danych o spółce: może to dotyczyć np. wysokości kapitału zakładowego, zysków lub strat. Za takie działania grozi kara pozbawienia wolności do 5 lat.
• Dopuszczenie do nabycia przez spółkę własnych udziałów lub akcji: to działanie niezgodne z prawem, za które grozi kara grzywny.
• Wydanie niezgodnych z prawdą dokumentów spółki: może to dotyczyć np. świadectw udziału. Za takie działania grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat.
• Umożliwienie nielegalnego głosowania: to ingerencja w proces decyzyjny spółki, za którą grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat.
• Niespełnianie obowiązków formalnych: może to dotyczyć np. wadliwego oznaczania pism spółki, nieskładania wymaganych dokumentów do KRS czy niezwoływania zgromadzeń wspólników. Za takie zaniedbania grozi kara grzywny.

Jakie są konsekwencje powyższych przestępstw?

Konsekwencje popełniania przestępstw przez członków zarządu mogą być dotkliwe zarówno dla nich samych, jak i dla całej firmy. Kary za powyższe przestępstwa mogą obejmować:

• Grzywnę
• Karę pozbawienia wolności
• Ograniczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej
• Odpowiedzialność cywilnoprawną

Dodatkowo, popełnienie przestępstwa przez członka zarządu może poważnie zaszkodzić reputacji firmy. Może to prowadzić do utraty klientów, partnerów biznesowych i zaufania ze strony inwestorów. W skrajnych przypadkach może nawet doprowadzić do upadku firmy.

Warto więc, aby członkowie zarządu byli świadomi potencjalnych konsekwencji swoich działań i podejmowali wszelkie kroki, aby ich unikać. Działanie w zgodzie z prawem i etyką biznesową to nie tylko obowiązek, ale również najlepsza inwestycja w przyszłość firmy.

W tym artykule omówiliśmy jedynie kilka przykładów przestępstw, za które członkowie zarządu mogą ponieść odpowiedzialność karną. Pamiętajmy, że lista ta nie jest wyczerpująca, a szczegółowe przepisy prawne mogą ulegać zmianom.

W razie jakichkolwiek wątpliwości co do kwestii prawnych, zawsze warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem.

Jeżeli chciałbyś poznać więcej szczegółów na temat zakładania, prowadzenia spółki, czy legalnego wypłacania z niej środków pieniężnych, to zapraszamy Cię do naszego kursu:

Kurs online
“Spółka z o.o. od teorii do praktyki”

Kurs „Spółka z o.o. od teorii do praktyki” to ogromne źródło wiedzy i praktycznych porad, które poprowadzą Cię przez każdy krok zakładania, a następnie prowadzenia własnej spółki z o.o.. Wiedza zawarta w naszym kursie to esencja teorii i praktyki, zdobyta w trakcie wieloletniego doświadczenia. Zrozumiesz nie tylko podstawy prawne i formalności, ale także dowiesz się, jak uniknąć częstych pułapek i błędów, dzięki realnym przykładom i wskazówkom.

Dowiedz się więcej