Odpowiedzialność pracownika za skradzione mienie firmy to temat, który wywołuje wiele emocji, zarówno u pracodawcy jak i pracownika. Prowadzenie firmy to nie tylko budynek i urządzenia, ale również ludzie. To ludzie budują jej sukces i wartość. Dlatego też, gdy zdarzy się, że pracownik naruszy zaufanie, jakim obdarzył go pracodawca, obie strony znajdują się w nieprzyjemnym położeniu. W dzisiejszym artykule bliżej przyjrzymy się temu tematowi.
Rzetelna wiedza na temat odpowiedzialności za mienie firmy pozwoli zarówno pracownikom, jak i pracodawcom lepiej zrozumieć swoje prawa i obowiązki. Pozwoli także zrozumieć działania podjęte w przypadku wystąpienia takiej sytuacji.
Jakie obowiązki ma pracownik wobec firmy?
Wedle art. 100 § 2 pkt 4 kp pracownik powinien należycie dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Mówiąc prościej – dbać o interesy pracodawcy. Takim mieniem, o którym mowa w przytoczonym przepisie, są niewątpliwie udostępnione pracownikowi przez pracodawcę urządzenia, potrzebne do wykonywania jego obowiązków, czy towar przeznaczony do sprzedaży.
Jaką odpowiedzialność poniesie pracownik za skradziony sprzęt?
Pracodawca, który na skutek kradzieży mienia firmowego, poniósł szkodę, może ubiegać się o odszkodowanie od pracownika. Tę kwestię reguluje art. 114 i 115 kp. Według tych przepisów pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną. Pracownik odpowiada materialnie za rzeczywistą stratę pracodawcy oraz za normalne następstwa swoich działań lub zaniechań.
Chcesz być na bieżąco z przepisami oraz tematami podatkowymi?
Aby jednak do tego doszło pracodawca w pierwszej kolejności musi wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody. Warto zaznaczyć również, iż pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia. W praktyce oznacza to, że gdy do powstania szkody przyczyniło się więcej osób, wówczas każdy z nich ponosi odpowiedzialność. Oczywiście ponosi ją stosownie do przyczynienia się do niej i stopnia winy. Natomiast jeżeli nie da się ustalić stopnia, w jakim każdy z poszczególnych pracowników przyczynił się do zaistnienia szkody, wówczas wszyscy odpowiadają w równych częściach.
Przykład 1:
W sklepie zajmującym się sprzedażą telefonów komórkowych dokonano kradzieży, jednego z wystawionych telefonów. W tym czasie na terenie sklepu znajdowało się 3 pracowników, każdy z nich obsługiwał innego klienta. Właściciel sklepu nie jest w stanie określić, kto i w jakim stopniu przyczynił się do powstania szkody. Wobec tego wszyscy trzej pracownicy ponoszą odpowiedzialność i muszą naprawić szkodę.
Przykład 2:
W sklepie zajmującym się sprzedażą komputerów doszło do kradzieży, po godzinach jego zamknięcia. Właściciel sklepu na nagraniu z monitoringu stwierdził, że pracownik, który jako ostatni wychodził z pracy, był zajęty rozmową telefoniczną. Na skutek tego nie włączył wszystkich zabezpieczeń, w tym alarmu w sklepie. Wobec powyższego przyczynił się do powstania szkody i musi w całości ponieść odpowiedzialność.
Czy umyślność wyrządzenia szkody ma znaczenie?
Gdy dochodzi do kradzieży, czy też utraty firmowego mienia, nie bez znaczenia jest fakt, czy pracownik dopuścił się tego w sposób umyślny bądź nieumyślny.
Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę np. dokonał kradzieży, wówczas jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Natomiast w sytuacji gdy szkoda powstała w sposób nieumyślny, to odszkodowanie nie może przewyższać kwoty 3-miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu jej wyrządzenia. Ten fakt reguluje art. 119 i 122 kp.
A co z odpowiedzialnością pracownika za mienie firmy mu powierzone?
Nieco inne przepisy kodeksu pracy regulują kwestię odpowiedzialności pracownika za mienie mu powierzone (art. 124 kp). Wyjaśnijmy jednak na początku, czym jest mienie powierzone pracownikowi.
Jest to takie mienie, które powierzono pracownikowi z obowiązkiem rozliczenia się, bądź jego zwrotu, w szczególności są to:
- pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,
- narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.
Najczęściej takim mieniem są służbowe komputery, telefony, samochody, ale oczywiście nie tylko.
W sytuacji gdy dojdzie do utraty czy też zniszczenia powierzonego pracownikowi mienia, wówczas odpowiada on w pełnej wysokości za powstałą szkodę.
Ponadto w takiej sytuacji, pracodawca nie musi badać, z jakich powodów i w jakich okolicznościach doszło do utraty tego mienia. Już samo to, że pracownik nie zwrócił powierzonego mu mienia, uprawnia go do ubiegania się o odszkodowanie od pracownika.
W jaki sposób pracownik może uniknąć odpowiedzialności za powstałą szkodę, na skutek utracenia, czy też zniszczenia powierzonego mu mienia?
Jest sposób na to, aby pracownik uniknął odpowiedzialności za powstałą szkodę. Musi w takiej sytuacji wykazać, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia (art. 124 § 3 kp). To na nim spoczywa obowiązek wykazania, iż do powstania szkody nie doszło z jego winy.
Kiedy pracownikowi powierza się mienie, to dla pracodawcy, nie ma znaczenia, czy pracownik je ukradł, czy kradzieży dokonała osoba trzecia, czy też po prostu zgubił i nie może go zwrócić. Jeśli nie wykaże, szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, odpowiada za jej powstanie w pełnej wysokości.
Podsumowując, aby pracownik poniósł odpowiedzialność za szkodę powstałą w wyniku kradzieży bądź zniszczenia mienia firmy, pracodawca musi wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody. Znaczenie dla wysokości odszkodowania ma również fakt, czy szkoda nastąpiła w wyniku umyślnego, czy też nieumyślnego działania pracownika. Ponadto, gdy pracownikowi powierzone jest mienie do rozliczenia lub zwrotu, ponosi on pełną odpowiedzialność za powstałą szkodę w przypadku jego utraty lub zniszczenia.
“Jak poprawnie zatrudniać pracowników”
Doszedłeś do momentu, gdzie potrzebujesz rąk do pomocy? Ale kiedy tylko po myślisz o zatrudnieniu kogoś od razu czujesz spory stres związany z administracją?